prof. PW dr hab. inż. Robert Olszewski
Zastosowania technologii geoinformacyjnych w rozwoju demokracji deliberatywnej i otwartego społeczeństwa informacyjnego
W dobie triumfalnego rozwoju Internetu Rzeczy dla racjonalnego kształtowania przestrzeni, lecz także dla rozwoju demokracji uczestniczącej oraz otwartego społeczeństwa geoinformacyjnego, kluczowe znaczenie ma nie tylko umiejętność wykorzystania potencjału dostępnych danych przestrzennych, lecz także umiejętność pobudzania aktywności lokalnej społeczności z użyciem innowacyjnych technologii geoinformacyjnych. Wykorzystanie lokalizowanych przestrzennie danych z sensorów IoT, mediów społecznościowych, (geo)ankiet czy grywalizacji wykorzystującej urządzenia mobilne i informację przestrzenną pozwala na zgromadzenie ogromnego wolumenu danych geograficznych. W epoce Big Data przetworzenie tych danych z wykorzystaniem algorytmów i narzędzi data mining nie stanowi istotnej bariery technologicznej. Kluczowe znaczenie ma jednak umiejętność stymulowania aktywności społecznej przy użyciu GI, „wydobywania” informacji i wiedzy „ukrytej” w danych przestrzennych, zdolność tworzenia innowacyjnych algorytmów analitycznych i aplikacji geoinformacyjnych, które zmieniają świat wokół nas, zmieniają społeczeństwo i zmieniają nas samych.
Istotą dzisiejszego VGI (Volunteered Geographic Information) jest już nie tylko pozyskiwanie danych przestrzennych przez mieszkańców (klasyczne „Citizens as Sensors”), lecz także pobudzanie ich do aktywności w zakresie (geo)partycypacji społecznej i tworzenia otwartego społeczeństwa (geo)informacyjnego. Wyzwaniem współczesności w erze Smart Cities jest tworzenie Cyfrowej Agory, która umożliwia (i wspiera analitycznie) nie tylko debatę społeczną o kształtowaniu przestrzeni, ale i dyskurs o demokracji uczestniczącej.
O prelegencie
Robert Olszewski zajmuje się modelowaniem informacji geograficznej – ekstrakcją informacji i akwizycją wiedzy przestrzennej z wykorzystaniem metod sztucznej inteligencji, a także tematyką smart city, generalizacji kartograficznej, geostatystyki, grywalizacji i geopartycypacji społecznej. Efektem kilkunastu lat jego pracy naukowej jest opublikowanie kilku monografii, ponad stu artykułów i realizacja kilkudziesięciu grantów badawczych. Od 2011 r. jest prof. nzw. na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej, od 2015 r. kierownikiem Zakładu Kartografii. Absolwent programu TOP 500 Innovators, uczestnik szkolenia w zakresie komercjalizacji badań naukowych w Haas School of Business Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley. Członek Rektorskiego Zespołu ds. innowacyjnych form kształcenia – INFOX, prowadzi interdyscyplinarne zajęcia projektowe dla studentów Politechniki Warszawskiej z wykorzystaniem metodyki Design Thinking. Współpracuje z biznesem oraz administracją rządową i samorządową przy realizacji projektów B+R i komercjalizacji interdyscyplinarnych badań naukowych w dziedzinie geoinformacji, inteligencji obliczeniowej, usług danych przestrzennych, geopartycypacji społecznej, grywalizacji, smart city, i spatial data mining.
prof. URK dr hab. inż. Piotr Wężyk
Kartowanie i modelowanie przestrzeni od 2-D do 4-D
Rozwój naszej cywilizacji jest nierozerwalnie związany z kartografią i dostępem do informacji o otaczającej nas przestrzeni. Początkowe opracowania kartograficzne powstawały w oparciu np. o pomiary sznurem z węzłami (jak w starożytnym Egipcie) czy standaryzowaną jednostką miary (np. łokcie) zapisując dane na różnych „nośnikach” informacji jak np. tabliczkach glinianych (ang. clay tablet) czy na papierze. Rozwój technologiczny cywilizacji przyspieszany często wieloma konfliktami zbrojnymi oraz potrzeba opracowania innowacyjnych technologii militarnych (np. GNSS) i cywilnych - doprowadziły nas do możliwości wykorzystania szerokiej gamy narzędzi w kartowaniu przestrzeni w zakresie 2-D i 3-D. Współcześnie dostępne technologie geoinformatyczne zmieniły nasze paradygmaty w zakresie dokładności i możliwości stosowanych dotąd metod pomiarowych, kartograficznych i analitycznych. Do tej pory, obiekty niemożliwe do skartowania „tradycyjnymi metodami” (np. pomiar tachimetrem czy teodolitem) takie jak np. precyzyjna rzeźba terenu w trudno dostępnych obszarach leśnych czy płytkich wód – w jednej chwili „odsłoniły” swe tajemnice przed technologią LiDAR. Pomiar światłem lasera często niewidzialnym dla naszych oczu umożliwił zwizualizowanie rzeczy niewidzialnych, jak osuwiska czy stanowiska archeologiczne pokryte szata roślinna od dziesiątek czy setek lat. Technologie LiDAR wykorzystywane mogą być z różnych platform umożliwiając mapowanie w skali mikro (np. skanery światła strukturalnego), lokalnej (TLS, ULS, HLS), regionalnej (ALS) czy globalnej (SLS). Poza technologią LiDAR w ostatnich dekadach bardzo rozwinęło się też wykorzystanie radaru (techniki mikrofalowe) wykorzystywanego do kartowania przestrzeni 3D, szczególnie w sytuacjach, w których pasywne technologie teledetekcyjne (np. zakres optyczny światła jak sensor Sentinel-2 ESA) mają bardzo poważne utrudnienia z dostarczeniem odpowiedniej jakości danych (np. gruba warstwa chmur). W technologiach teledetekcyjnych służących m.in. pozyskiwaniu informacji o Ziemi, również dokonał się rewolucyjny rozwój umożliwiający pozyskiwanie obrazów kartometrycznych w wielu zakresach spektralnych (od kilku do kilkuset) i to kilka lub kilkanaście razy dziennie. Nowe konstelacje chmar nano-satelitów osiągające już setki sztuk każdego dnia obrazują z orbit okołobiegunowych, całe kontynenty - służąc zautomatyzowanej analityce i modelowaniu zmian zachodzących pod wpływem klimatu czy działalności człowieka. Dane satelitarne w skali regionalnej lub lokalnej są cyklicznie uzupełniane geodanymi, które pozwalają uzyskać informacje o charakterze 3-D o obiektach przestrzeni. Fotogrametria lotnicza (zarówno z pokładów załogowych samolotów czy BSP) zrobiła wielki krok na przód wykorzystując technologie POS (IMU + GNSS) oraz dopasowania obrazu oferując generowanie nowej jakości ortofotomap 2-D (np. true orthophoto), 2.5-D – np. wizualizacje powierzchni NMPT czy też 3-D w postaci chmur punktów. W wyniku fuzji danych obrazowych oraz pomiarowych (LiDAR) automatyzacja procesów klasyfikacji (często metody ML) pozwalają wkroczyć naszej cywilizacji na wyższy poziom kartowania, modelowania i detekcji zmian w domenie 4-D.
O prelegencie
Absolwent Wydziału Leśnego Akademii Rolniczej w Krakowie (1991). Stypendysta OeAD (BOKU Wien; 1993) oraz DAAD (TU Muenchen; 1993-1995). Doktorat z zakresu ekologii lasu i geoinformatyki obronił w 1999 roku. Kierownik WP4 projektu FOREMMS (5FP UE; 1999-2002) oraz zespołu ds. konwersji danych w projekcie geoportal.gov.pl (2007-2008). Główny koordynator sieci “New directions for forestry sciences in Central Europe” w ramach projektu CEEPUS. Od 2009 roku pełni funkcję Co-Chairman Special Interest Group (SIG) Forestry przy EARSeL. Od 2019 Z-ca przewodniczącego Komisji IUFRO 4.02.05- Remote sensing. Zastępca Przewodniczącego Komisji Geoinformatyki Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie (Wydział IV Przyrodniczy).
Problematyka badawcza: ekologia lasu, precyzyjne leśnictwo, architektura krajobrazu, analizy przestrzenne, LULC, monitorowanie i zarządzanie środowiskiem przy wykorzystaniu aplikacji z zakresu: systemów GIS, WebGIS, MobileGIS, fotogrametrii cyfrowej, fotointerpretacja obrazu (zdjęć lotniczych RGB, CIR, wielo i hyperspektralnych pod kątem typu i stanu szaty roślinnej), technologie GNSS (GPS), teledetekcja lotnicza i satelitarna, klasyfikacja GEOBIA, przestrzenne bazy danych, skanowanie laserowe LiDAR (ALS, TLS, MLS). Kierownik kursów na UR Kraków, m.in.: Podstawy Geomatyki w leśnictwie (leśnictwo), Geomatyka - Modelowanie przestrzenne środowiska (Architektura Krajobrazu), Kartowanie technikami GNSS, Teledetekcja lotnicza i satelitarna, Geomatics (kursy w języku angielskim i niemieckim) i in. Prowadzi zajęcia na Studiach Podyplomowych m.in. AGH i UNIGIS.
W dniu 08.10.2013 Rada Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, nadała Panu dr inż. Piotrowi Wężykowi stopień doktora habilitowanego Nauk o Ziemi w zakresie Geografii. Zatrudniony na stanowisku profesora nadzywczajnego Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie od dnia 07.02.2019 roku.
Inez Beszterda, Orange Polska SA
GIS w sieci mobilnej
Orange Polska jest firmą technologiczną, która od lat korzysta z rozwiązań oferowanych przez GIS. Jeden z obszarów, dla których GIS jest szczególnie istotny to Rozwój Sieci Mobilnej. Dane (przestrzenne i nieprzestrzenne) dotyczące zasięgu, infrastruktury i ruchu w połączeniu z danymi geograficznymi są źródłem licznych analiz przestrzennych wspierających zarówno bieżące projekty w jednostce związane z rozbudową, modernizacją i optymalizacją sieci mobilnej, strategiczne projekty ogólnofirmowe, jak i działania poszczególnych obszarów. Ciekawym przykładem z ostatnich miesięcy jest analiza zużycia energii przez sieć mobilną. Jednym z najważniejszych współczesnych wyzwań jest redukcja emisji CO2 do atmosfery. Orange Polska, jako firma odpowiedzialna społecznie, włączyła się w działania i uczyniła kwestię redukcji emisji jednym z kluczowych punktów swojej strategii – z głównym celem neutralności klimatycznej do 2040 roku. Osiągnięcie tego celu związane jest oczywiście ze zmianą struktury energetycznej i korzystaniem z alternatywnych źródeł energii, ale jednocześnie mocno opiera się na redukcji emisji, gdyż najlepsza energia to ta, której nie zużyjemy. Jednym z obszarów, na których się koncentrujemy jest sieć – odpowiedzialna za zdecydowaną większość zużycia energii elektrycznej naszej firmy. Przyglądając się bliżej tej kwestii pojawia się pytanie jakie czynniki mają wpływ na to, ile dana stacja bazowa zużywa energii. Próbując na nie odpowiedzieć przeanalizowano szereg zmiennych geograficznych i radiowych, sprawdzając, które z nich, i w jakim stopniu, mogą mieć wpływ na zużycie energii. W trakcie analizy zastosowano dwa różne podejścia, tak aby możliwie jak najlepiej przybliżyć problem. Pierwsze z nich polega na kategoryzacji wszystkich stacji bazowych pod względem zużycia energii, a następnie na znalezieniu, z jednej strony czynników różnicujących, takich jak wielkość ruchu lub użytkowanie terenu, a z drugiej stacji o różnym zużyciu energii, ale zbliżonych cechach ruchowych i geograficznych. W drugim podejściu punktem wyjścia jest profilowanie stacji bazowych w oparciu o charakterystykę radiową (ruch, technologia itp.) i geograficzną (np. użytkowanie terenu, gęstość zaludnienia). Oba podejścia dostarczają ciekawych wniosków i wzajemnie się uzupełniają.
O prelegentce
Ekspertka w zakresie GIS (Geographical Information Systems). Od ponad 10 lat pracuje w Orange Polska w obszarze związanym z siecią mobilną. Zarządza GISem w departamencie Rozwoju Sieci Mobilnej, w tym prowadzeniem zaawansowanych analiz przestrzennych wspierających podejmowanie decyzji oraz strategią rozwoju narzędzi i systemów GIS w jednostce. Brała udział w wielu strategicznych projektach, zaczynając od konsolidacji sieci z T-mobile w roku 2011, poprzez wdrożenie LTE i IoT, aż do 5G. Propaguje idee związane z analizą danych przestrzennych zarówno w organizacji, jak i poza nią jako prelegentka na licznych konferencjach branżowych (w tym na Międzynarodowej Konferencji Użytkowników ESRI w San Diego w 2018 roku) i autorka artykułów. Laureatka wewnętrznego programu rozwojowego Talenty Orange w latach 2016-2018 oraz Nagrody Prezesa Orange Polska za rok 2020. Aktywnie działa na rzecz zwiększenia liczby kobiet w zawodach technicznych. Współzałożycielka społeczności Kobiety w Technice. Trzykrotnie odpowiadała za organizację partnerstwa Orange w konferencji Perspektywy Women in Tech Summit. Absolwentka geoinformacji na Uniwersytecie im. Adam Mickiewicza w Poznaniu. Wiedzę odnośnie danych przestrzennych zdobywała również podczas stypendium Erasmus na Univeristy of Portsmouth w Wielkiej Brytanii. Prywatnie pasjonuje się tańcem, podróżami i GISem.